یادداشت(2)سازوکارهای همکاری دستگاه‌های اجرایی در پیشبرد اهداف نظام نخبگانی
فیروز افشارفر*
تأمین ملزومات نرم افزاری و سخت افزاری لازمه نیل به چشم‌انداز نظام نخبگانی و تحقق اهداف آن است که با توجه به گستردگی و تنوع فعالیت‌های نخبگانی، لزوم هماهنگی دستگاه‌های اجرایی جهت هم‌افزایی و استفاده از ظرفیت‌های نخبگان بیش از پیش ضروری خواهد بود. در این راستا، «سند راهبردی کشور در امور نخبگان»، با درک ظرفیت‌های موجود در دستگاه‌های اجرایی آنها را موظف کرده در چارچوب این سند، طرح‌ها و برنامه‌های خود را بررسی، یکپارچه‌سازی و تصویب کرده و به بنیاد ملی نخبگان تسلیم کنند. که ماحصل پایه‌گذاری چنین چارچوب نهادی و الزامات اجرایی در نظام نخبگانی کشور، جلب مشارکت کلیه عوامل و عناصر موظف، همکار و پشتیبان در پیاده‌سازی سند راهبردی کشور در امور نخبگان می‌باشد.
تعامل با دستگاه‌های اجرایی یکی از موارد اجرای الگوی گسترش تعاملی با سطوح حاکمیتی به منظور مشارکت آنها در امور مسئله‌شناسی دستگاه‌های اجرایی و حضور فعال نخبگان در فرآیند آینده‌نگاری، تصمیم‌سازی و برنامه‌ریزی در دستگاه‌های اجرایی است. در این ارتباط و در راستای پیگیری وضعیت اثرگذاری افراد و گروه‌های نخبگانی وجلوگیری از خروج افراد و گروه‌های نخبه از چرخه خدمت به جامعه اصلی‌ترین ماموریت دستگاه‌های اجرایی و نظام نخبگانی، زمینه‌سازی برای اثرگذاری بهینه افراد و گروه‌های نخبه در مدیریت تحولات جامعه است.
مسئله دیگری که باید در انجام این مهم اتفاق بیفتد این است که اجماعی در مورد موضوع‌های اساسی در زمینه اجتماع نخبگانی در تمامی دستگاه‌های اجرایی شکل بگیرد که بتوانیم موانع فعالیت‌ها، پشتیبانی‌های معنوی، اجتماعی و اعتباری در کنار حمایت‌های مادی علاوه بر تسهیل‌گری فرصت‌های عادلانه‌ای برای فعالیت‌های نخبگانی را تقویت کنیم. البته این به این معنا نیست که این دستگاه‌های اجرایی در حال حاضر فاقد اثر بوده‌اند، اما برخی از دستگاه‌های اجرایی می‌توانند نقش‌آفرینی بیشتری در توانمندسازی اجتماعات نخبگانی را عهدار شوند. در شرایط فعلی با توجه به سرعت تغییر و تحولاتی که وجود دارد و برای تصمیمات و سیاستگذاری‌های نظام نخبگانی درست نیاز به هم‌افزایی کنش‌گران اصلی داریم و باید راهکارهایی در حوزه فعالیت‌های نخبگانی در دستگاه‌های اجرایی اتفاق بیفتد. استفاده از ظرفیت افراد و گروه‌های نخبگانی با ایجاد سازوکارهایی از جمله تسهیل در آیین‌نامه‌ها، شیوه‌نامه‌های اجرایی و نظام نامه‌های نخبگانی مورد توجه قرار گیرد. بنابراین دعوت از متخصصین در فعالیت‌های نخبگانی در این دستگاهها بسیار موثر خواهد بود. در این زمینه می‌توان از دستگاه‌های مختلف دعوت کرد تا موضوع‌های اساسی در زمینه نخبگان را به گفتگو گذاشته و تعاملی ایجاد کنیم تا امکان تسهیل و کم‌هزینه شدن فعالیت‌ها فراهم شود. در راستای هم‌افزایی دستگاه‌های اجرایی گام‌هایی در قالب پیشنهاد ارائه می‌شود:
گام اول- اتخاذ رویکرد جامع و همه جانبه دستگاه‌های اجرایی با استفاده از ترویج سند راهبردی کشور در امور نخبگان از ابعاد مختلف؛
گام دوم- تبیین چارچوب نهادی و اجرایی سیاست‌های اجرایی به دستگاهها در قالب سند راهبردی کشور در امور نخبگان؛
گام سوم- توجه به ایجاد شبکه همکاری مشترک بین همه دستگاه‌های اجرایی دخیل با تعیین نقش آنها و ایجاد بستری برای اقدام جامع مشترک در تدوین سیاست‌های اقدام‌های هفتادگانه سند ؛
گام چهارم- تشکیل شبکه همکاری مشترک دستگاه‌های اجرایی در سطح ملی، استانی با هدف یکپارچه‌سازی در امر اجرایی‌سازی سیاست‌های اجرایی؛
گام پنجم- ظرفیت‌سازی و نهادسازی؛ با تبیین نقش و سهم ذینفعان(بنیاد ملی نخبگان به عنوان سیاست گذار و تسهیل‌گر، دستگاه‌های اجرایی به عنوان بازوهای اجرایی) و زمینه‌سازی برای حضور بخش غیردولتی با فراهم آوردن ابزارهای مالی و قانونی جهت پشتیبانی از فعالیت‌های نخبگانی.
*دکتری مدیریت